Në një qytet të vogël në verilindje të Shqipërisë, 32-vjeçari Besmir Billa po lufton me një armik të padukshëm, shkruan Isobel Cockerell për “The Economist”.
Billa ka jetuar në Kukës gjatë gjithë jetës së tij.
Si i ri, ai i rezistoi dëshirës për të gjetur punë diku tjetër, sepse donte të qëndronte pranë familjes së tij.
Ai shpreson që nipat e tij të bëjnë të njëjtën zgjedhje.
Ai përpiqet t’i edukojë ata për kulturën e tyre, duke vënë në pah madhështinë e maleve përreth dhe duke i mësuar ata të luajnë çiftelinë, një instrument tradicional me tela.
“Dikur kisha në mendje të largohesha nga ky vend dhe të shkoja diku jashtë vendit”, tha Besmir Billa në fillim të këtij viti ndërsa pinim çaj në qytetin e Kukësit, jo shumë larg Bjeshkëve të Nemuna të Shqipërisë.
“Sigurisht, si gjithë të tjerët, edhe unë e kam menduar këtë”, shtoi ai.
Malet ngriheshin rreth nesh si një mur i madh i zi.
Përtej luginës, ne mund të shihnim një urë gjysmë të ndërtuar, të ndryshkur, të varur në ajër.
Mbi të qëndronte një ndërtesë e braktisur, e nxirë që shërbeu gjatë periudhës 45-vjeçare të sundimit komunist të Shqipërisë si një kamp veror shtetëror për punëtorët me pushime.
Që nga rënia e komunizmit në 1991, Kukësi ka humbur afërsisht gjysmën e popullsisë së tij.
Vitet e fundit, mijëra të rinj, kryesisht djem dhe burra, kanë udhëtuar në Angli, shpesh me varka të vogla dhe pa dokumentet e duhura.
Pesëmbëdhjetë vjet më parë, njerëzit vinin në Kukës nga i gjithë rajoni për tregti, ku shisnin kafshë dhe prodhonin.
Rrugët dikur kumbonin nga zërat e tyre.
Ata që kanë jetuar në Kukës prej dekadash e mbajnë mirë mend. Në ditët e sotme, është shumë më e qetë.
Billa, 32 vjeç, zgjodhi të mos largohej. Ai gjeti një punë në vendlindjen e tij dhe qëndroi me familjen e tij.
Por, për një person të moshës së tij, kjo është e pazakontë.
“Boshllëkun e ndjen kudo që të shkosh. Të gjithë mjekët shkojnë jashtë vendit. Restorantet janë gjithmonë në kërkim të banakierëve ose kamarierëve. Nëse do një hidraulik, nuk mund ta gjesh”, tha ai.
Eksodi: Si TikTok-u boshatisi një qytet shqiptar
Besmir Billa
Makina e Billës u prish kohët e fundit. Për fat të mirë, atij i pëlqen t’i rregullojë gjërat vetë, pasi është e vështirë të gjesh një mekanik.
Gjatë gjithë kohës, ekziston një realitet paralel që luhet larg shtëpisë, një realitet që Kukësin e shohin në pamje të parë në TikTok dhe Instagram.
Furnizimet e tyre u tregojnë atyre një pamje shumë të kuruar se si mund të dukej jeta e tyre nëse do të largoheshin nga ky vend, punë të mira, shumë para, blerje në dyqanet e stilistëve dhe kalërim nëpër Londër me makina të shpejta.
Në Kukës, për krahasim, kohët janë të vështira.
Pagat janë të ulëta, çmimet po rriten çdo javë dhe ka ndërprerje të shpeshta të energjisë elektrike.
Shumë familje mezi përballojnë të ngrohin shtëpitë e tyre ose të paguajnë qiranë e tyre.
Për të rinjtë që rriten në qytet, është e vështirë t’i bindësh se aty ka një të ardhme.
Tri ditë përpara se të takoja Billën, një grumbull djemsh adoleshentë ndoqën një kolonë makinash të mrekullueshme nëpër rrugë.
Një ”Ferrari”, një ”Audi” dhe një ”Mercedes” kishin tërhequr qytetin, duke ndezur motorët e tyre dhe duke tingëlluar triumfalisht.
Videot u ngarkuan në TikTok, ku u ripostuan me dhjetëra mijëra herë.
Pas timonit ishin yjet e TikTok-ut, Dijonis Biba dhe Aleks Vishaj, në një xhiro fitoreje rreth rajonit të largët.
Ata janë heronj vendas.
Ata u larguan nga Shqipëria për në Britaninë e Madhe vite më parë, u bënë influencues me qindra mijëra ndjekës dhe tani janë kthyer, të pajisur me makina, para dhe famë.
Vishaj, i quajtur “Mbreti i TikTok” nga tabloidët britanikë, thuhet se u dënua për grabitje në në Britaninë e Madhe dhe u deportua në vitin 2021.
Biba, një reper, u bë i njohur në shtypin britanik në të njëjtin vit për postimin e udhëzimeve në YouTube se si të hyni në BM me dokumente false.
Policia më pas e gjeti atë duke punuar në një shtëpi sekrete kanabisi në Coventry.
Ai u dënua me 15 muaj burg.
Dyshja tani udhëtojnë nëpër botë, duke ngarkuar videot e TikTok të stilit të tyre të jetesës, ski jet në Dubai, qëndrimi në hotele të shtrenjta, ngasin ”Ferrari”-n e tyre me 300 kilometra në orë përmes tunelit jashtë Kukësit.
Nipat e Billës, të cilët janë shtatë dhe 11 vjeç, ishin të prirur ta takonin dhe të bënin një selfie kur erdhën në qytet, si çdo fëmijë tjetër në Kukës.
“Të rinjtë janë shumë të prekur nga këto modele dhe janë të varur nga mediet sociale. Emigrantët kthehen për pushime, vetëm për disa ditë dhe është vërtet e vështirë për ne”, tha Billa.
Billa është i shqetësuar për nipat e tij, të cilët po ekspozohen ndaj videove luksoze të stilit të jetesës nga Britania e Madhe, të cilat bien ndesh me vlerat që ai po përpiqet t’u mësojë atyre.
Ata nuk kanë thënë ende se duan të largohen nga vendi, por ai ka frikë se mund të fillojnë të flasin për këtë një ditë.
“Ata më tregojnë se si duan një makinë vërtet të shtrenjtë, ose më thonë se duan të jenë influencues të medieve sociale. Është vërtet e vështirë për mua të di se çfarë t’u them atyre”, tha ai.
Billa ndihet sikur po lufton kundër një algoritmi, duke u përpjekur t’u tregojë nipave të tij se mënyra e jetesës që promovojnë videot nuk është reale.
“Jam shumë i shqetësuar për këtë. A është kjo mënyra që fëmijët dhe adoleshentët të pasurohen shpejt duke emigruar?. Po shkatërron shoqërinë. Është një burim keqinformimi sepse nuk është jeta reale. Është thjesht një iluzion, për të marrë pëlqime dhe vëmendje”, tha ai.
Dhe ai e di se videot e TikTok-ut që nipat e tij shikojnë çdo ditë nuk janë përfaqësuese të asaj se si është në të vërtetë jeta në BM.
“Ata nuk tregojnë historinë më të errët”, tha ai.
Në vitin 2022, numri i personave që largoheshin nga Shqipëria për në Britaninë e Madhe u rrit në mënyrë dramatike, si dhe numri i atyre që kërkonin azil, në rreth 16 000, më shumë se trefishi i vitit të kaluar.
Sipas Observatorit të Migracionit në Universitetin e Oksfordit, një arsye për rritjen e kërkesave mund të jetë se shqiptarët që nuk kanë statusin e duhur të imigracionit, kanë më shumë gjasa të identifikohen, duke i bërë ata të kërkojnë azil për të vonuar dëbimin.
Por, shqiptarët që kërkojnë azil janë gjithashtu shpesh viktima të gjakmarrjes, mosmarrëveshjeve të gjata midis komuniteteve, që shpesh rezultojnë në cikle hakmarrjeje dhe rrjeteve të egra shfrytëzuese të trafikimit që kërcënojnë ata dhe familjet e tyre nëse kthehen në Shqipëri.
Deri në vitin 2022, bandat kriminale shqiptare në BM kishin kontrollin e tregtisë së paligjshme të rritjes së marijuanës në vend, duke marrë kontrollin nga bandat vietnameze që kishin dominuar më parë tregun.
Bllokimi i Britanisë së Madhe, me rrugët e saj të qeta dhe bizneset dhe ndërtesat e reja bosh ka të ngjarë të krijojë kushtet e përsosura për ngritjen e fermave të reja të kanabisit në të gjithë vendin.
Gjatë bllokimit, këto banda zgjeruan prodhimin dhe kishin nevojë për një fuqi punëtore gjithnjë në rritje për t’u kujdesur për bimët, duke i rritur ato nën llambat me fuqi të lartë, duke i ujitur dhe duke i trajtuar me kimikate dhe plehra. Kështu ata filluan të rekrutojnë.
Të gjithë në Kukës e mbajnë mend: çmimi i kalimit nga Shqipëria në Britani të Madhe me një kamion apo varkë të vogël ra papritur kur kufizimet pandemike filluan të lehtësohen.
